Shiatsu
Shiatsu is een van oorsprong Japanse therapie waarin massage een grote rol speelt. De masseur of behandelaar gebruikt zijn gewicht om druk uit te oefenen op specifieke punten van het lichaam. Dit zou de energie weer vrijer laten stromen. Er zijn meerdere soorten Shiatsu, in Nederland vallen ze allen onder de alternatieve geneeswijze.
Wat is Shiatsu?
Shiatsu is een Japanse manuele lichaamstherapie. Massage is een belangrijk onderdeel van Shiatsu, al omvat het meer. Zo combineert het westerse kennis van het lichaam met principes uit de traditionele Chinese geneeskunde. Shiatsu heeft een holistische benadering. Niet alleen de toestand van het lichaam bepaalt of iemand gezond is, maar de hele mens en zijn relatie met de omgeving.
In Nederland wordt Shiatsu gezien als een alternatieve therapie. Zorg dat u met uw klachten dus niet alleen een shiatsutherapeut maar ook een reguliere arts bezoekt.
Drukpunten in Shiatsu
In Shiatsu gaat men uit van energiebanen die sterk lijken op de meridianen in de acupunctuur. Door die energiebanen loopt Ki (energie). Stress en vermoeidheid hopen zich vaak op op dezelfde punten (tsubo) in de banen. Door deze punten te stimuleren zou de energie weer vrij kunnen stromen en dat verlicht veel klachten.
Shiatsu betekent letterlijk ‘vingerdruk’. Het stimuleren van drukpunten gebeurt namelijk met de handpalmen, duimen en vingers (en soms met de knieën en ellebogen). De masseur of therapeut gebruikt daarbij niet zijn spierkracht, maar zijn lichaamsgewicht.
Interessant weetje: Het is gebruikelijk om een shiatsumassage volledig gekleed te ondergaan.
Wanneer Shiatsu?
U hoeft niet ziek te zijn om een shiatsutherapeut te bezoeken. Volgens de beroepsvereniging voor Iokai shiatsutherapeuten is een behandeling altijd prettig. Het zou uw conditie verbeteren en u helpen ontspannen. Omdat Shiatsu u bewust leert omgaan met uw lichaam zou de therapie zelfs ‘een ommekeer in uw leven’ kunnen betekenen.
Shiatsu wordt echter ook ingezet bij specifieke aandoeningen:
- astma
- ‘frozen shoulder’
- gereduceerde mobiliteit
- hypertensie
- ischias
- menstruatiepijn
- migraine en andere hoofdpijnen
- rugpijn
- spijsverteringsproblemen
- sportblessures
- stijfheid in de nek
- whiplash
Ook ’emotionele onevenwichtigheid en mentale rusteloosheid’ kunnen een reden zijn om een shiatsutherapeut te bezoeken.
Effect van Shiatsu
Er is weinig goed onderzoek gedaan naar Shiatsu. Wetenschappelijk bewijs van de effectiviteit ontbreekt dus nog op veel fronten. Over het stimuleren van drukpunten schrijft de de beroepsvereniging Shiatsu Nederland: ‘Druktoepassing op deze (tsubo’s, red.) punten stimuleert niet alleen de huid en verlicht spierstijfheid, maar reguleert eveneens het zenuwstelsel, bevordert de spijsvertering en stimuleert de bloed- en lymfecirculatie en activeert daarmee het natuurlijke herstellende vermogen van het lichaam.’
Twee soorten Shiatsu
Shiatsu is grofweg in twee stromingen te verdelen. Zen Shiatsu (of Iokai Shiatsu) is vooral gebaseerd op de traditionele Chinese geneeswijzen, terwijl Namikoshi Shiatsu, genoemd naar de Japanse ontwikkelaar van deze vorm, juist veel westerse kennis over het lichaam gebruikt. Namikoshi Shiatsu werd zo rond 1900 ontwikkeld en in 1957 erkend door de Japanse overheid als een opzichzelfstaande therapie.
Binnen de twee stromingen zijn nog verschillende behandelstijlen te vinden. In sommige vormen wordt de massage gecombineerd met acupunctuur, in andere ligt de nadruk op psychologie.
Vergoeding Shiatsu
Als alternatieve therapie valt Shiatsu niet onder de basisverzekering. Sluit u een aanvullende verzekering af dan kunt u alternatieve behandelingen wel laten vergoeden. Verzekeraars stellen doorgaans wel eisen aan de behandelaar. Voor Shiatsu zal de eis vaak zijn dat uw behandelaar een hbo-opleiding in de gezondheidszorg heeft afgerond en bovendien voldoet aan de eisen van een van de volgende erkende beroepsverenigingen:
- Vereniging voor Iokai Shiatsutherapeuten (VIS)
- European Shiatsu Association (ESA)
- Nederlandse Vereniging van Soma Therapeuten
- Nederlandse Vereniging voor Traditionele Chinese Geneeswijze (Zhong)
- Nederlandse Werkgroep van Praktizijns in de Natuurlijke Geneeskunst
- Stichting GezondZorg
- Nederlandse Orde van Alternatieve Genezers
- Vereniging van Natuurgeneeskundig Therapeuten
De Vereniging voor Iokai Shiatsutherapeuten heeft een overzicht gemaakt met vergoedingen per zorgverzekeraar in 2013.
Contra-indicaties Shiatsu
Als contra-indicaties noemt de VIS:
- koorts
- open wonden
- recent een operatie ondergaan
- zware virusinfectie
Verder benadrukt de vereniging dat Shiatsu geen vervanger is voor de reguliere geneeskunde, maar juist een aanvulling. Raadpleeg dus ook uw dokter.
Opleidingen Shiatsu
Een shiatsumasseur heeft een kortere opleiding genoten dan een shiatsutherapeut. De masseurs die aangesloten zijn bij de ESA hebben een opleiding van een jaar gehad terwijl de therapeuten drie of vier jaar moesten studeren, op hbo-niveau.
In Japan is de opleiding tot klassieke shiatsutherapeut gereguleerd door de overheid.